Na podstawie nowych przepisów, które miałyby zostać dodane w Kodeksie pracy, pracodawca będzie mógł wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników. Warto więc przybliżyć główne założenia nowej regulacji.
1. Cel
Przede wszystkim, kontrola będzie możliwa przy spełnieniu określonych warunków. Kontrola trzeźwości (również kontrola na obecność środków działających podobnie do alkoholu) musi być niezbędna do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia oraz nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.
2. Metoda badania
Zgodnie z projektowanymi zmianami kontrola trzeźwości ma obejmować badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. Wykonywana będzie za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie, w celu stwierdzenia braku obecności w organizmie pracownika alkoholu albo obecności alkoholu wskazującej na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości.[1] W określonych sytuacjach możliwe będzie zlecenie badania krwi przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego.
3. Dane osobowe
Pracodawca będzie przetwarzał informację o dacie, godzinie i minucie badania przeprowadzonego w ramach kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu oraz wyniku tego badania, wskazującym na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości lub stan po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu.
Informacja będzie przechowywana w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający roku od dnia jej zebrania. Przy czym, w przypadku gdy wobec pracownika zastosowano karę upomnienia, nagany lub karę pieniężną informacja ta jest przechowywana do czasu uznania kary za niebyłą zgodnie z art. 113 Kodeksu pracy. Natomiast jeśli informacja może stanowić lub stanowi dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie prawa, którego stroną jest pracodawca lub pracodawca powziął wiadomość o wytoczeniu powództwa/wszczęciu postępowania, okres przechowywania informacji ulega przedłużeniu do czasu prawomocnego zakończenia takiego postępowania. Po upływie wskazanych wyżej okresów, informacja podlega zniszczeniu.
4. Pracownicy objęci kontrolą
Grupę/grupy pracowników, które będą objęte kontrolą trzeźwości oraz sposób przeprowadzenia takiej kontroli ustala się odpowiednio w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu. W stosunku do nowo zatrudnianych pracowników, którzy będą znajdowali się w grupie objętej kontrolą trzeźwości, pracodawca będzie miał obowiązek poinformowania ich przed dopuszczeniem do pracy. Ponadto, pracodawca będzie informował pracowników o wprowadzeniu kontroli trzeźwości nie później niż na 2 tygodnie przez wprowadzeniem takiej kontroli.
5. Odmowa dopuszczenia do pracy
Pracodawca nie dopuści pracownika do wykonywania pracy, jeżeli:
1) kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w jego organizmie, wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości;
2) zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy.
Informację dotyczącą podstawy niedopuszczenia pracownika do wykonywania pracy przekazuje się pracownikowi do wiadomości.
Na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do wykonywania pracy, badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego, który co do zasady również przeprowadza takie badanie za pomocą metod niewymagających badania laboratoryjnego, chyba że zachodzą szczególne okoliczności, które warunkują konieczność zlecenia badania krwi w tym m.in. nie ma możliwości przeprowadzenia badania metodą niewymagającą sprzętu laboratoryjnego, pracownik odmawia poddania się badaniu metodą niewymagającą badania laboratoryjnego.
6. Szczegółowe regulacje
Przewidziane jest wydanie również aktów wykonawczych regulujących warunki i metody przeprowadzania badań na obecność alkoholu oraz środków działających podobnie do alkoholu (a także wykaz takich środków) w organizmie pracownika i sposób dokumentowania badań.
Zespół Kancelarii
[1] w rozumieniu definicji zawartych w ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2021 r. poz. 1119 i 2469 oraz z 2022 r. poz. 24 i 218). Za równoznaczne ze stwierdzeniem braku obecności alkoholu w organizmie pracownika uznaje się przypadki, w których zawartość alkoholu nie wynosi oraz nie prowadzi do stężenia właściwego dla stanu po użyciu alkoholu.
