Pracodawca skieruje niezaszczepionego pracownika na bezpłatny urlop?
Zgodnie z danymi opublikowanymi przez rząd[1] w Polsce aktualnie pozostaje ponad 18 mln osób w pełni zaszczepionych przeciwko Covid-19. Z racji kończącego się sezonu urlopowego i w świetle pojawiających się informacji dotyczących zbliżającej się kolejnej fali zachorowań na Covid-19, dla pracodawców pozostaje istotnym jak w tym czasie zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy swoim pracownikom.
W ostatnim stanowisku z dnia 27 lipca 2021 r.[2] dotyczącym epidemii Covid-19 Państwowa Inspekcja Pracy (dalej: „PIP”) podkreśliła, że zgodnie z przepisami ustawy Kodeks pracy obowiązkiem pracodawcy jest ocena i dokumentacja ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą oraz zapewnienie niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko. Jednocześnie PIP zaakcentowała, że szczepienia przeciwko Covid-19 mają istotne znaczenie w zapobieganiu zakażeniom koronawirusem SARS- CoV-2. Stanowisko PIP nie zawierało jednak jednoznacznego odniesienia się do uprawnień pracodawcy w kontekście weryfikacji czy jego pracownicy poddali się szczepieniom czy też legitymują się aktualnym, negatywnym wynikiem testu na Covid-19, tak aby móc ocenić ewentualne ryzyko zakażenia w zakładzie pracy. Obecnie bowiem kwestia ta nie jest jednoznaczna. Podaje się w wątpliwość prawo dostępu pracodawcy do informacji o szczepieniu pracownika z uwagi na brak bezpośredniej podstawy prawnej. Niektóre stanowiska doktryny wskazują na podstawę jaką jest art. 9 ust. 2 RODO[3] (tj. zgoda na przetwarzanie danych wrażliwych o stanie zdrowia) czy sam obowiązek pracodawcy związany z zapewnieniem bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Do tej pory jednak Prezes UODO[4] nie odniósł się do potwierdzenia prawidłowości takich podejść. Rozważane jest obecnie wprowadzenie ustawowego upoważnienia pracodawców do pozyskiwania informacji nt. szczepień swoich pracowników.
W dniu 26 sierpnia 2021 r. w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów[5] pojawiła się informacja o planowanym przyjęciu przez Radę Ministrów projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, której przepisy dawałyby pracodawcom możliwość pozyskiwania informacji dotyczących zaszczepienia, faktu przebycia zakażenia SARS-CoV-2 lub posiadania ważnego negatywnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2 swoich pracowników. Zgodnie z udostępnioną informacją przewiduje się również w projekcie ustawy możliwość oczekiwania przez pracodawcę podania powyższych informacji przed nawiązaniem stosunku pracy od osoby ubiegającej się o pracę.
Jak zostało wskazane, projekt ustawy ma na celu wsparcie działań związanych z zapewnieniem odpowiedniej ochrony w zakładach pracy, które są miejscem w którym dochodzi do zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2.
W oparciu o udostępniony komunikat zaproponowano więc, aby „w przypadku osoby, która przekazała informację o braku zaszczepienia przeciwko COVID-19 lub nieprzebyciu infekcji wirusa SARS-CoV-2 potwierdzonej wynikiem testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2 lub posiadania ważnego pozytywnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2, pracodawca mógł delegować te osobę do pracy poza jej stałe miejsce pracy lub do innego rodzaju pracy, z wynagrodzeniem odpowiadającym rodzajowi pracy albo skierować na urlop bezpłatny.”
Co więcej: „W celu weryfikacji statusu zdrowotnego będzie możliwość stosowania aplikacji mobilnej udostępnionej przez Centrum e-Zdrowia lub wykorzystywania zaświadczeń, na których umieszczony będzie wizerunek twarzy posiadacza zaświadczenia. Będą one mogły być wydawane przez osoby wykonujące zawód medyczny. Fotografie będą pochodzić z Rejestru Dowodów Osobistych oraz ewidencji wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych”.
Aktualnie jednak rządowy projekt ww. ustawy czeka na oficjalne udostępnienie, a z treścią tego projektu będzie można się zapoznać po jego publikacji przez Rządowe Centrum Legislacji.
[1] https://www.gov.pl/web/szczepimysie/raport-szczepien-przeciwko-covid-19; dane na dzień 30.08.2021 r.
[2] https://www.pip.gov.pl/pl/wiadomosci/126965,stanowisko-na-temat-szczepien-przeciwko-covid-19.html.
[3] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).
[4] Urząd Ochrony Danych Osobowych.
[5] https://archiwum.bip.kprm.gov.pl/kpr/form/rejestr/767322903,dok.html?czas=1629979200.
Zdjęcie autorstwa Karolina Grabowska z Pexels
